Odżywianie żółwi wodno-lądowych - Co jedzą żółwie?
Przewód pokarmowy żółwi wodno-lądowych jest stosunkowo prosty i składa się z jamy ustnej, przełyku, żołądka, jelita cienkiego i jelita grubego. Wspólnym ujściem układów pokarmowego, wydalniczego i rozrodczego jest kloaka. Większość gatunków w zależności od etapu życia różni się znacznie pod względem stopnia mięsożerności i roślinożerności. Jako młode osobniki są mięsożercami, które żywią się bezkręgowcami wodnymi, rybami i larwami płazów ale w miarę dojrzewania stają się oportunistycznymi wszystkożercami, żywiącymi się głównie roślinnością wodną.
Chociaż dorosłe żółwie są przede wszystkim roślinożerne, uzupełniają dietę o pokarm zwierzęcy, gdy tylko nadarzy się okazja. Ontogenetyczne zmiany diety z mięsnych na roślinne mają miejsce u kilku rodzin żółwi, w tym Emydidae, Chelidae i Cheloniidae. Zmianie diety często towarzyszy zmiana siedlisk. Stąd hipotezy, iż zmiany te mają podłoże ekologiczne, takie jak różnice w dostępności pokarmu pomiędzy siedliskami.
Chociaż czynniki ekologiczne są prawdopodobnie ważne, fizjologia trawienia może również odgrywać ważną rolę. Młode osobniki nie są w stanie sprostać swoim wymaganiom żywieniowym na diecie roślinnej z powodu ograniczeń w przyjęciu pokarmu.
Tkanki zwierzęce są bogate w energię i składniki odżywcze oraz są stosunkowo łatwo trawione przez endogenne enzymy żołądka oraz jelita cienkiego kręgowców. Tkanki roślinne są o wiele uboższe w energię i składniki odżywcze. Ponadto kręgowce nie posiadają enzymów zdolnych do rozkładania celulozy, głównego składnika ścian komórkowych roślin. W celu trawienia materiału roślinnego żółwie, jak wiele innych kręgowców, polegają na mikrobiologicznych symbiontach przewodu pokarmowego. Młode w niewoli powinny być karmione codziennie. Podrośnięte, ale nadal intensywnie rosnące żółwie karmimy dwa do czterech razy w tygodniu. Dorosłe, wyrośnięte okazy można karmić raz do dwóch razy na tydzień.
Są wielkimi żarłokami i mogą instynktownie pobierać nadmiar pożywienia w ramach przygotowań do okresu jego niedoboru, dlatego należy uważać by nie przekarmiać zwierząt, gdyż prowadzi to do niebezpiecznej w skutkach otyłości. Podajmy taką ilość pożywienia, aby została ona zjedzona przed upływem 3 minut. Ilość spożytego pokarmu zależy od temperatury, a większość żółwi przestaje żerować poniżej 16°C. Niezwłocznie usuwajmy niezjedzone resztki. Żółwie wodno-lądowe używają twardych krawędzi swoich przypominających dziób szczęk do pobierania jedzenia. Zakończone silnymi pazurami kończyny przednie służą do rozrywania większych części pokarmu, podczas gdy szczęki są na nim mocno zaciśnięte.
Ponieważ w naturze jedzą organizmy wodne, karmienie ich czerwonym mięsem kręgowców lądowych jest niezwykle niebezpieczne. Wolno trawione czerwone mięso może powodować gromadzenie się toksyn w przewodzie pokarmowym żółwi. Jest to jeden z wielu powodów, dla których czerwone mięso nie powinno być włączone do diety żółwia. Poza tym, że jest to całkowicie nienaturalne źródło pożywienia, nie jest również korzystne odżywczo. Żółwie żyją dłużej i czerpią więcej korzyści z białka ryb, skorupiaków, owadów i roślin wodnych.
W niewoli należy uzupełniać dietę preparatami mineralno-witaminowymi. Pamiętajmy, by stosunek wapnia do fosforu w diecie wynosił przynajmniej 2:1. Nadmiar białka i tłuszczu powoduje zbyt szybki wzrost, otyłość, tworzenie się kamieni w pęcherzu i nerkach, a przy niedoborze wapnia i wit. D3 chorobę metaboliczną kości (MBD) i deformacje skorupy, w tym piramidyzację.
Dawid Krótki
zootechnik, specjalista ds. rozwoju produktu Tropical